ارزش انسان
با این همه خداوند علیم با اینکه از عاقبت انسان آگاه بود با این حال او را جانشین خود ساخت در زمین راه و بی راه را به او نشان داد و ارزش ها را برایش مشخص کرد که نشان دهد آنچه را به خاطرش آفریده شد و در بین خیل فراموشکاران عده ای هستند که رسالت شان را در میابند و با تلاش آنچه را که منظور پروردگارشان بوده به عمل می آورند و همینان میشوند اولیاء الله میشوند جانشین خدا
«إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ لَهُمْ جَزَاء الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِی الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ»2
؛ مگر كسانى كه ایمان آورده و كار شایسته كرده باشند. پس براى آنان دو برابر آنچه انجام دادهاند پاداش است و آن ها در غرفهها [ى بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود.
تمام معیارها به این دو امر باز میگردد ایمان و عمل صالح از هر کس و در هر زمان و در هر مکان ، و از هر قشر و هر گروه ، و تفاوت انسان ها در پیشگاه خدا به تفاوت درجات ایمان و مراتب عمل صالح آنها است ، و جز این چیز دیگرى نیست.
حتى علم دانش و انتساب به افراد بزرگ ، حتى به پیامبران ، اگر توأم با این دو معیار نباشد به تنهائى چیزى بر ارزش انسان نمى افزاید.
و در ضمن اشاره اى است به این معنى که ارزش واقعى انسان را همان (روح الهى) و نفخه ربانى که در آیات دیگر قرآن آمده تشکیل مى دهد، تا با شناخت این حقیقت راه تکامل خود را به خوبى دریابد، و بداند از کدامین مسیر باید برود تا ارزش واقعى خویشتن را در عالم هستى باز یابد.
و برای خدایی شدن دنبال بهانه نباشد که مال ندارم خانواده و پشتیبان ندارم اندوخته علمی ندارم اینها را رد میکند و ارزش ها را به روشنی متذکر میشود.
به این ترتیب قلم سرخ بر تمام امتیازات ظاهرى و مادى کشیده ، و اصالت و واقعیت را به مسأله تقوا و پرهیزکارى و خداترسى مى دهد، و مى گوید براى تقرب به خدا و نزدیکى به ساحت مقدس او هیچ امتیازى جز تقوا مؤثر نیست .
و از آنجا که تقوا یک صفت روحانى و باطنى است که قبل از هر چیز باید در قلب و جان انسان مستقر شود، و ممکن است مدعیان بسیار داشته باشد و متصفان کم ، در آخر آیه مى افزاید:
(خداوند دانا و آگاه است ) (ان الله علیم خبیر).
پرهیزگاران را به خوبى مى شناسد، و از درجه تقوا و خلوص نیت و پاکى و صفاى آنها آگاه است ، آنها را بر طبق علم خود گرامى مى دارد و پاداش مى دهد مدعیان دروغین را نیز مى شناسد و کیفر مى دهد. (3)
1 - سوره بقره آیه 30 .
2 - سوره سبأ آیه 37 .
3- بررسی تفسیر نمونه جلد1،18،19،22