نکته ها
بیست فروردین ماه سال 1385. خبر دستیابی ایران به فناوری غنی سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی سازی در نطنز اعلام شد. در پی این خبر، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به پاس قدردانی از تلاش های افتخارآمیز دانشمندان جوان ایران اسلامی، بیستم فروردین ماه، مقارن با تکمیل چرخه سوخت هسته ای، در تقویم رسمی ایرانیان روز ملی فناوری هسته ای نام گرفت.[8]
فناوری هسته ای، به توانایی تبدیل اورانیوم طبیعی به اورانیوم غنی شده از طریق شکافت اتم ها و توانمندی هم جوشی اتم ها اطلاق می شود.
تولید برق هسته ای از برنامه های کلان جمهوری اسلامی است که در این زمینه داشتن چرخه سوخت هسته ای و توسعه نیروگاه های اتمی نقش مهمی دارند.
دستیابی به فناوری هسته ای و پیشرفته، جزو حقوق مسلّم کشورهای عضو پیمان عدم گسترش سلاح های هسته ای است. براساس این پیمان، کشورهایی که دارای فناوری پیشرفته هسته ای و نیز سلاح اتمی اند، موظفند به دیگر کشورهای عضو در دستیابی به فناوری هسته ای غیرنظامی کمک کنند.
در قبال این کمک، کشورهای مورد نظر متعهد می شوند: از هر گونه تلاش برای رسیدن به سلاح اتمی صرف نظر نمایند».[9]
انرژی هسته ای، کلید تعیین کننده استقلال و عدم استقلال کشورها در دنیای آینده است. با توجه به محدودیت منابع خداداد سوخت فسیلی، فناوری اکتسابی در زمینه سوخت پاک و انرژی هسته ای، نقش مهم و برجسته ای در تعیین شاخص های اقتدار و استقلال کشورها ایفا می کنند.[10]
در نظام جهانی فعلی، دستیابی به چرخه سوخت هسته ای بر اقتدار سیاسی می افزاید و در فرآیند چانه زنی ها و کشمکش های دیپلماتیک و قراردادها و عهدنامه ها، بر کارآیی دارندگان انرژی اتمی اثرگذار است.
اورانیوم امروز خود یک عامل تعیین کننده برای سیطره قدرت در جهان به شمار می رود و دستیابی به فناوری غنی سازی اورانیوم و ایجاد نیروگا ه های اتمی، شرایط سلطه از پیش تعیین شده را که بعد از پایان جنگ سرد و شکل گیری روابط جدید بین المللی به وجود آمده است، به چالش می گیرد و قدرت ها را به دوباره سازی روابط تهدید می کند.
دانش هسته ای میعادگاه دانش های دیگر است و رشد و توسعه معنادار دانش هسته ای ارتقای سطح سایر فناوری ها و فنون را به دنبال خواهد داشت. ازاین رو، گفته می شود دانش هسته ای، دانش حساس و فاخر است و دستیابی به آن موجب ایجاد غرور ملی و پرستیژ ملی در مردم یک جامعه یا کشور خواهد شد.[11]
یکی از مهم ترین موارد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، تولید برق از نیروگاه های اتمی است.
در کشورهای پیشرفته صنعتی از انرژی هسته ای به صورت گسترده در پزشکی استفاده می شود. شیوع برخی از بیماری ها از جمله سرطان، ضرورت تقویت طب هسته ای در کشورهای در حال توسعه را هر روز بیشتر می کند.
تکنیک های هسته ای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون: تشخیص و درمان بیماری های دامی، تولید مثل دام، اصلاح نژاد دامی، تغذیه، بهداشت و ایمن سازی محصولات دامی و خوراک دام دارد.
اولین تلاش های ایران برای دستیابی به فناوری هسته ای به دهه 50.م بازمی گردد.
نخستین کشوری که ایران را به دستیابی به فناوری هسته ای تشویق کرد و این فناوری را به ایران منتقل نمود، امریکا، نخستین مخالف امروزی ایران در تحقیقات هسته ای است.
در راستای حمایت های آشکار امریکا، ایران در سال 1958 به عضویت آژانس بین المللی اتمی درآمد.[12]
تا وقوع انقلاب اسلامی در فوریه 1979، راکتور شماره یک بوشهر به میزان 85 درصد و احداث راکتور شماره دو نیز 65 درصد پیشرفت فیزیکی داشتند.
با پیروزی انقلاب، دولت موقت به ریاست مهدی بازرگان و انتصاب دکتر فریدون از فعالان نهضت آزادی، به ریاست سازمان انرژی اتمی ایران، عملیات ساخت نیروگاه بوشهر، به عنوان بزرگ ترین پروژه اجرایی هسته ای خاورمیانه در زمان خود، را متوقف کرد و بسیاری از برنامه های هسته ای دیگر را به تعطیلی کشاند.[13]
پس از انقلاب، شرکت آلمانی زیمنس، حاضر به تکمیل نیروگاه هسته ای بوشهر نشد.
