آیا زیارت قبور شرک و بدعت است؟
وهابیان قائلند كه هر گونه زیارت قبور (پیامبر- صلی الله علیه و آله- و غیر ایشان)، بدعت و حرام بوده و موجب شرك است!
یكی از اشكالات مهم وهابیت بر مسلمانان همین مسأله زیارت قبور است كه در منابع خودشان از این عمل به عنوان یك عمل شرك آمیز، حرام و بدعت یاد می كنند چنانكه ابن تیمیه بنیانگذار تفكر وهابیت در كتاب «الرّد علی الاخنائی» می گوید: «من زار قبره (نبی - صلی الله علیه و آله -) او قبره غیره یشرك به و یدعوه من دون اللّه فهذا حرام كلّه و هو مع كونه شركاً باللّه»(1)
پاسخ:
قرآن و زیارت قبور
مشروعیت زیارت قبور ـ عموماً ـ قبر پیامبر ـ خصوصاً ـ از نظر قرآن به اثبات رسیده است؛ چنان كه خداوند خطاب به پیامبر می فرماید: (وَ لا تُصلِّ عَلی اَحَد مِنْهُمْ اَبَداً وَ لا تَقُمْ عَلی قَبْرِهِ اِنَّهُمْ كَفَروُا بِاللّهِ وَ رَسولِهِ وَ مَاتُوا وَ هُمْ فاسِقُونَ)توبه، 84.
هرگز، بر مرده ی هیچ یك از آنان (منافقان) نماز نگذار و بر قبر آنان (برای طلب مغفرت) نایست. آنان به خدا و پیامبر او كفر ورزیده و در حالی كه فاسق و بدكارند، مرده اند.
در این آیه خداوند برای كوبیدن شخصیت منافق، به پیامبر ـ صلی الله علیه وآله ـ دستور می دهد كه هیچ گاه بر جنازه ی احدی از منافقان نماز مگذارد و بر قبر آنان نایستد. مفهوم آن این است كه درباره ی غیر منافق (مؤمنین) این كار خوب و شایسته است. اكنون باید ببینیم مقصود از (وَ لا تَقُمْ عَلی قَبْرِهِ) چیست؟ آیا مقصود، ایستادن به هنگام دفن آنان است یا مقصود اعم از موقع دفن و دیگر مواقع است؟ برخی از مفسران، مانند بیضاوی در تفسیر خود و نویسنده تفسیر روح البیان به این آیه از دید وسیع نگریسته و آن را چنین تفسیر می كنند: «وَ لا تَقِفْ عِندَ قَبْرِهِ لِلْدَّفْنِ أوِ الزِّیارَه» از اطلاق آیه همین معنای گسترده به دست می آید، اعم از توقف هنگام دفن و یا وقوف پس از آن.(2)
روایات زیادی كه به طور عام بر جواز زیارت قبور دلالت دارند
ابی ذر غفاری می گوید: پیامبر ـ صلی الله علیه وآله ـ به من فرمود: «زرِ القُبُورَ تَذْكُرْ بِها الاَخِرَه»(3) قبور را زیارت كنید و به وسیله ی آن آخرت را به یاد بیاورید. حاكم بعد از نقل این حدیث در مستدرك خود می گوید: «هذا الحدیث صحیح».
پی نوشت ها:
1-كتاب الردّ علی الاخنائی، ص 52.
2-تفسیر البیضاوی، ج 1، ص 416.
3-المستدرك علی الصحیحین، ج 1، ص 377 و ج 4، ص 330