رادمردی از تبار پاکان
حضرت عـبـاس بـن على بن ابى طالب، برادر امام حسن و امـام حـسـیـن علیهماالسلام در روز چـهـارم ماه شعبان سال 26 هجرى در مدینه منوره دیده به جـهـان گـشـود مى خواندند. كـنـیـه هاى ایشان، ابوالفضل، ابوالقربة، ابـوالقاسم و لقب هایش، سقّاء، علمدار، العـبـد الصـالح، المواسى الصابر ، المـحـتـسـب و به خاطر سیماى جذابش «قمر بنى هاشم» بوده است.
میوه درخت عدالت
سنّ مبارك آن حضرت را هنگام شهادت 34 سـال نـوشـتـه انـد. از ایـن مـدت چـهـارده سـال بـا پـدرش امـیـرالمـۆمـنـیـن علیه السلام و 9 سـال بـا بـرادرش امـام مـجـتـبـى علیه السلام و یازده سال با امام حسین علیه السلام زیست .(1)
مادرش فاطمه دختر حزام از نسل بنى كلاب، مكنّى به اُمُّ البنین مى باشد كه پـس از شـهـادت حـضـرت فـاطـمـه علیهاالسلام بـه پـیـشـنـهـاد عـقـیـل، امـیـرالمـۆمـنـیـن علیه السلام او را بـه هـمـسـرى بـرگـزیـد، چـرا كـه آن حـضـرت از عقیل خواستار همسرى از تبار دلاوران نام آور شد تا فرزندى دلیر و شجاع براى او آورد و عـقـیل نیز اُمُّ البنین را به آن حضرت پیشنهاد نمود. ثمره این ازدواج چهار فرزند به نام هاى عباس، عبداللّه، جعفر و عثمان بود.(2)
از دوران كـودكـى حضرت عـبـّاس علیه السلام اطـّلاع چـنـدانـى بـه دسـت نـیـسـت جـز ایـن كـه نـقـل كـرده اند روزى بر زانوى پدرش امیرالمۆمنین علیه السلام نشسته بود. حضرت گفت : بگو یك . ابوالفضل علیه السلام گفت : یك . حضرت فرمود: بگو دو. عرض كرد با زبانى كه یكى گفتم شرم دارم كه دو بگویم .(3)
دربـاره دوران جـوانـى وى گـفـتـه اند كه در جنگ صفین حضور داشت ، ولى پدرش به وى اجـازه مبارزه نداد.(4) ولى برخى دیگر، قتلِ ابوالشعثاء و هفت فرزند او را به وى نـسبت داده اند. (5) در گزارش دیگرى خوارزمى گوید كه در جنگ صفین آنگاه كـه كـریـب بـه جـنگ با امام على علیه السلام آمد، حضرت، لباس فرزندش عباس علیه السلام را كه مردى كامل بود، به تن كرد و به جنگ با او بیرون شد.(6)