انتشار یک چنین تهمت ها و نتیجه گیرى هاى غلط در میان اروپایى ها، مرحوم «سیّد جمال الدّین اسد آبادى» را هنگام اقامت خود در پاریس بر آن داشت که رساله اى در دفاع از مساله قضا و قدر بنویسد و آن را در هفته نامه «العروه الوثقى» انتشار دهد، وى در آن رساله مى نویسد:
«این گروه از اروپاییان چنین گمان کرده اند که میان قضا و قدر و اعتقاد به مذهب جبر هیچ گونه فرقى نیست و انسان در پرتو اعتقاد به تقدیر، بسان پرى است که در هوا آویزان باشد و با وزش باد از این سو به آن سو کشیده شود؛ اعتقاد به سرنوشت سبب مى شود که انسان در کردار و گفتار و سکوت و حرکت خود، صاحب اختیار و اراده اى نباشد و زمام امور خود را به دست یک نیروى خشن و کوبنده اى بسپارد، یک چنین ملّتى نیروهاى طبیعى خود را به کار نمى برد، و انگیزه کار و کوشش از محیط فکر آنها بیرون مى رود، با این وضع از جهان وجود به عدم رهسپار مى شوند...!».(8)،(9)