1. زیرا «الحدود تدرء بالشبهات » یعنی: مجازات با اندک شبهه ای دفع می شود; و در این راستا روایات خاصه ای نیز وجود دارد که بر این مساله دلالت دارد. ر.ک: شهید ثانی، مسالک الافهام، مکتبة بصیرتی، قم، چاپ سنگی، ج 2، ص 427.
2. در بعضی از آیات قرآن، به تاثیر توبه در تربیت انسان و در سقوط مجازات، تصریح شده است (مائده/34; نساء/15و16) و در روایات متعددی نیز این واقعیت مورد تصریح قرار گرفته است. حر عاملی، وسائل الشیعه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ مکرر، بی تا، ج 18، ص 528.
4. ر.ک: ابن ادریس حلی در سرائر; علی اصغر مروارید، سلسلة الینابیع الفقهیة، بیروت، ج 23، ص 231: «الذی اذهب الیه ان الحضور واجب لقوله تعالی: «ولیشهد عذابهما» و لاخلاف انه امر والامر عندنا یقتضی الوجوب » ; محقق حلی، المختصر النافع، دار الکتاب العربی، مصر، ص 217: «و یجب ان یحضره طائفة و قیل یستحب » ; شهید ثانی، مسالک الافهام، چاپ سنگی، ج 2، ص 430; شهید ثانی، شرح الروضة البهیة، ج 9، ص 95; یحیی بن سعید حلی، الجامع للشرایع، مؤسسة سید الشهداء العلمیة، بی تا، ص 549.
5. حر عاملی، پیشین، ص 342، حدیث 3.
6. محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج 41، ص 353.
7. حر عاملی، پیشین، ص 514، حدیث 17.
8. سید محسن موسوی تبریزی، روزنامه نوروز، مورخ: 25/5/1380.
9. سلسلة الینابیع الفقهیة، بیروت، ج 23، ص 231.
10. المختصر النافع، دار الکتاب العربی، مصر، ص 217.
11. شهید ثانی، شرح الروضة البهیة، ج 9، ص 95: «و قیل...یجب حضور طائفة عملا بظاهر الامر و هو الاقوی » .
12. شهید ثانی، مسالک الافهام، چاپ سنگی، ج 2، ص 430.
13. حر عاملی، پیشین، ص 376، حدیث 1; سنن بیهقی، ج 8، ص 227، به نقل از جواهر الکلام، ج 41، ص 260، و 280 و صحیح ابن حیان، ج 10، مؤسسة الرسالة، بیروت، ص 287، حدیث 4439.
14. محمد حسن نجفی، پیشین، ج 41، ص 311.
15. حر عاملی، پیشین، ص 459، حدیث 2.
16. محمد حسن نجفی، پیشین، ص 592.
17. حر عاملی، پیشین، ص 539، حدیث 2: «عن ابی الحسن الرضا (ع) فی حدیث المحارب قال: قلت: کیف ینفی؟ و ما حد نفیه؟ قال: ینفی من المصر انه منفی فلا تجالسوه و لاتبایعوه و لاتناکحوه و لاتؤاکلوه و لاتشاربوه، فیفعل ذلک به سنة فان خرج من ذلک المصر الی غیره کتب الیهم بمثل ذلک حتی تتم السنة » .
20. شهید ثانی، شرح الروضة البهیة، ج 9، ص 145: «و یجوز الجمع بین اثنین منها، ای من هذه الخمسة بحیث یکون احدهما الحریق و الآخر احد الاربعة...زیادة فی الردع » .
21. حر عاملی، پیشین، ص 423.
24. محمد حسن نجفی، پیشین، ص 520.
25. شهید ثانی، پیشین، ج 9، ص 164: «و قیل: والقائل الشیخ: یضاف الی جلده ان یحلق راسه و یشه فی البلد و ینفی عنه الی غیره من الامصار من غیر تحدید لمدة نفیه باول مرة لروایة عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله (ع) و وافقه المفید علی ذلک الا انه جعل النفی الثانیة » .
26. محمد حسن نجفی، پیشین، ص 401.
28. در منابع اهل سنت نیز روایات زیادی وجود دارد که نشان می دهد مجازات شارب الخمر در ملا عام اجرا می شده است; مانند مواردی که خلفاء ثلاثه از جمله عمر در اجرای مجازات شارب الخمر از جمعیت حاضر استشاره می کردند. ر.ک: صحیح ابن حیان، پیشین، ص 295تا300، احادیث 4445تا4450.
29. محمد بن یعقوب کلینی، فروع کافی، ج 7، ص 215، حدیث 6.
30. حر عاملی، پیشین، ص 409، باب 38.
32. محمد حسن نجفی، پیشین، ص 354.
33. امین الاسلام طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، منشورات مکتبة آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، ج 4. ص 124.
34. به نقل از: محمد حسن نجفی، پیشین، ج 41، ص 354.
35. رجوع به اهل لغت زمانی است که اختلافی بین عرف متشرع و لغت در معنای طائفه، وجود نداشته باشد، و گرنه حق تقدم با عرف است. ابن فارس در معجم مقاییس اللغة ذیل کلمه ط.و.ف. در این باره می گوید: طاء و واو و فاء دلالت بر دوران شی ء دارد و اما طائفه به جماعتی از مردم اطلاق می شود که دور یک شی ء طواف کنند» و در ادامه می گوید: «عربها کلمه طائفه را محدود به حد معینی نمی دانند، اما فقها و مفسرین گاهی آن را چهار نفر و بیشتر معنا می کنند و گاهی نیز به سه نفر و بیشتر اطلاق می کنند و بین آنها در این باره اختلاف است، اما آنچه که من می توانم به شما بگویم این است که در زبان عرب هر جماعتی اگر بتوانند حلقه ای دور یک چیز ایجاد کنند آن را طائفه گویند.
37. ر.ک: تفسیر نمونه، بحث «فلسفه مجازات علنی » ، ج 14، ص 364.
38. حر عاملی، پیشین، ص 316، حدیث 2، و ص 315، حدیث 2.