پرتوی از قران
روش امیر مومنان در زدودن این پندار، از آیات الهی برگرفته شده است. در قران مجید برای پیشگیری از توهمات ناشی از خطای قیاس به نفس، چنین هشدار داده شده است:
و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق و ما کنا عن الخلق غافلین (مومن/17)
و همانا آفریدم برفراز شما هفت راه و ما از توجه به خلق، غافل نبوده ایم.
آیه کریمه به روشنی نشان می دهد که نظام هستی نا شنوا و نابینا نیست و هوشیاری آن جهانی، بر غفلت این جهانی حاکم و ناظر است. علامه طباطبائی(ره) در تفسیر آیه می فرماید: شما از ما منقطع و بی ارتباط نیستید و از مراقبت ما بیرون نمی باشید، بلکه این راه های هفت گانه میان ما و شما نصب شده نا فرستادگان ملکی دائما در نزول و صعود باشند و امر ما را به سوی شما و اعمال شما را به سوی ما بیاورند (24) پیامبران با تاکید بر حضور مطلق خداوند در جهان هستی و بیان اینکه عالم همه محضر خداست و چیزی از علم او بیرون نیست، پرده غفلت از چشمان ظاهر بین خلق دور می کنند. خداوند نه تنها از هستی، بلکه به طور عام، غافل نیست بلکه هیچ یک از رفتار بندگان نیز از حیطه علم او بیرون نیست، این تاکید فراوان بر توجه نام الهی نسبت به اعمال بندگان و آگاهی و نظارت الهی، غفلت زا بوده و بازدارنده انسان از اعمال ظالمانه و ناشایست است. (25) توجه دادن به این حقیقت که آنها هرگز مورد غفلت واقع نیستند، بر آیات فراوان قرآنی قابل اسناد است. تعبیر هشدار دهنده و ما الله بغافل عما تعلمون و خدا از آنچه انجام می دهید غافل نیست.
در مواضع مختلف و هر موضعی با پیام خاصی آمده است، تعبیری برانگیزد و موثر: و لا تحسبن الله غافلا عما یعمل الظالمون انما یوخرهم لیوم تشخیص فیه الابصار (ابراهیم / 42)
و می پندارید خداوند از آنچه ظالمان انجام می دهند غافل است. جز آن نیست که تأخیر می اندازد ایشان را برای روزی که در آن باز می ماند از گردش دیده ها.
بنابراین مضمون هشدار بر اینکه خدا از عملکرد مردم غافل نیست در ده موضع تصریح شده است.(26) دو نکته مهم در خصوص تعابیر دهگانه یاد شده وجود دارد: نکته اول: به زمان نزول آیات مربوط است. همه آیات، برحسب نظر مشهور، مدنی هستند و این نشان می دهد که غفلت زدایی در تعالیم انبیا مختص کسانی نیست که مورد دعوت اسلام هستند و نیز منحصر به غفلت خاص دوره جاهلیت نیست بلکه آن به عنوان یکی از اصول جاودان تعالیم پیامبران، دو دوره انقلاب و سازندگی را شامل می شود.