8 _ زید بن الحسن
زید بزرگ ترین فرزند امام مجتبی علیه السلام و مردی سخاوتمند و بزرگوار بود. وی سرپرستی صدقات رسول خدا را بر عهده داشت و این مسئولیت را تا زمان
________________________________________
1- ابن نما حلّی، مثیر الاحزان، ص 105 .
ص:29
خلافت سلیمان بن عبدالملک بر عهده داشت. وقتی عمر بن عبدالعزیز به قدرت رسید، نامه ای به همان شخصی که عهده دار عزل زید از سرپرستی صدقات گردید نوشت و دستور داد تا مسئولیتش را به او بازگردانند. شاعران بسیاری در بزرگ منشی و احسان او قصیده های طولانی سرداده اند و جایگاه این فرزند بزرگوار امام مجتبی علیه السلام را پاس داشته اند.(1) نام افراد دیگری نیز به عنوان فرزندان امام در کتاب های تاریخی آمده است.(2)
شهادت پدر
شهادت پدر
در سحرگاه شب بیست و یکم ماه رمضان سال 40 هجری، امیرالمؤمنین علیه السلام در اثر ضربه شمشیر ابن ملجم مرادی به شهادت رسید. در سحرگاه حادثه، امام مجتبی علیه السلام که از حال پدر نگران بود، اجازه خواست تا خود به مسجد رفته و نماز جماعت را به جای پدر بخواند، ولی علی علیه السلام نپذیرفت و به سوی مسجد گام برداشت.(3)
علی علیه السلام به مسجد رسید و ساعتی بعد، صدای «فُزتُ وَ رَبِّ الکعبه» او عالم را دگرگون ساخت. امام مجتبی علیه السلام خود را به پدر رسانید. وقتی ابن ملجم را دستگیر کردند، علی علیه السلام همواره به امام مجتبی علیه السلام می فرمود:
پسرم! با اسیر مدارا کن، پسرم! ما خاندان گذشت و بخشش هستیم. هر چه خود می خوری به
________________________________________
1- شیخ مفید، الارشاد، ج 2، صص 20 _ 23 .
2- برای مطالعه بیش تر نک: اعلام الوری، ج 1، ص 213؛ ناسخ التواریخ، ج 2، ص 269.
3- باقر شریف قرشی، حیاه امام الحسن بن علی علیه السلام، ج 1، صص 55 _ 58 .
ص:30
او نیز بده و آن چه خود می نوشی به او نیز بنوشان. اگر من از دنیا رفتم به همین مقدار (یک ضربه) او را قصاص کن. مبادا مثله اش کنی که از جدّت رسول خدا شنیدم: از مثله کردن بپرهیزید حتی اگر سگ هار باشد. ولی اگر زنده ماندم که خود می دانم با او چه کنم و من به گذشت خشنودترم. ما خاندانی هستیم که نسبت به گناهکار و ستمکار به خود، جز گذشت و کرامت کاری نخواهیم کرد.(1)
وقتی علی علیه السلام از دنیا رفت، مردم می گریستند. امام مجتبی علیه السلام با بغض سنگین در گلو برای آرام کردن آنان سخن گفت:
ستایش خدای را که در عین جاودانگی یکتاست. در آفریدگاریش با عظمت و جبروتش با شکوه است. ستایش خدای را که جانشینی خود را بر ما خاندان نیکو گردانید. سوگ خود را در بهترین پدران _ رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم _ و در عزای امیرالمؤمنین علیه السلام به حساب خدا گذارده و از او پاداش می خواهیم. مصیبت او (علی علیه السلام ) شرق و غرب جهان را سوگوار کرد. به خدا سوگند، او جز چهارصد درهم از خود باقی نگذاشت که قصد داشت با آن خدمتکاری برای خانواده اش خریداری کند. جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به من فرموده که دارنده امر خلافت،دوازده نفر امام و رهبر از خاندان و برگزیدگان او خواهند بود و هیچ یک از ما دوازده نفر نیست، جز آن که کشته یا مسموم گردد.(2)
سپس در همان روز که امام علی علیه السلام به دیار باقی شتافت، امام مجتبی علیه السلام دستور داد تا ابن ملجم را حاضر کنند. سپس با ضربه شمشیری او را کشت.
________________________________________
1- محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 297 .
2- بحارالانوار، ج 3، ص 363 .