راز خوشبختی دختران و پسران

[خادمه زینب کبری(س)]

د) هماهنگی جهت جلوگیری از بچه دار شدن

زوج جوان برای آموختن علم و دانش می توانند از بچه دار شدن جلوگیری نمایند آنها برای این کار از راه های گوناگون طبی استفاده نمایند. این کار برای این است که هیچگونه سد و مانعی در راه آموزش آنها ایجاد نکند.
و) همکاری و تعاون در امور زندگی
زوجین در انجام کارهای خانواده و اجتماع همکاری نمایند. زیرا قرآن کریم می فرماید:
«در کارهای خیر همکاری کنید.»
آنها می توانند در حین علم آموزی در انجام کارهای فوق برنامه، همکاری نموده و لحظه ای از آن دریغ نورزند.

[خادمه زینب کبری(س)]

3) وجود برادران و خواهران بزرگتر

امروزه در بعضی از خانواده ها به علت اینکه برادر با خواهر بزرگتر ازدواج نکرده است برادر با خواهر کوچکتر که به بلوغ جنسی و عقلی رسیده است، توسط پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده حق زندگی مشترک ندارد، به همین دلیل راه حلی پیشنهاد شده است که می خوانید:
ص: 102

---

1- دیوید راس، هزار و یک نکته باریک تر از مو، ترجمه: سیمین موحد، نشر: تندیس، چاپ اول ص 161.
«این مشکل و عقیده، به هیچ وجه پایه و اساس شرعی و عقلی ندارد، اگر برادر با خواهر بزرگتر - به هر دلیلی - ازدواج نکرده است، هیچ لزومی ندارد برادر یا خواهر کوچکتر - که آماده ازدواج است - ازدواج را به تأخیر بیندازد. هرگز نباید به این مشکل اعتنا کرد.
بر جوانان لازم است که: سنتهای غلط را بشکنند و خود را بدبخت آداب و رسوم غلط نکنند.» (1)
بنابراین ذکر این نکته ضروری است که، «اگر جوان لایق و مناسبی به خواستگاری دختر کوچکتر آمد، وظیفه والدین و خواهر بزرگتر می باشد که با دقت بیشتر تمام جوانب کار را بسنجند، سپس با کمی ایثار، گذشت و فداکاری فرزند بزرگتر، با روی گشاده، به خواستگاری او جواب مثبت دهند.
مطمئن باشید که مردم شما را به خاطر این احسان و فداکاری و سنت حسنه تعریف و تمجید خواهند نمود. و این کار خداپسندانه شما را حمل بر سلامت روح و روان و بلندنظری و متانت خواهر بزرگتر می نمایند و خداوند مهربان نیز هر چه زودتر، جواب احسان و نیکی شما را خواهد داد و خواستگار مناسب و نمونه ای برای فرزند بزرگتر خانواده نیز خواهد آمد.»(2)
راز خوشبختی دختران ویران
ص: 103

---

1- مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر ص 89
2- ملک محمودی، امیر، راهنمای ازدواج ص 91 و 92.

[خادمه زینب کبری(س)]

4) یاری رسانيدن به جوان برای مشکل سربازی

اشاره

همان گونه که می دانید جوانان باید در سن 18 سالگی حدود یکسال و نیم الی دو سال به خدمت مقدس سربازی بروند و از میهن مقدس ایران حراست کنند.
بنابراین این عده کثیری از خانواده های ایرانی سربازی را مشکل و مانعی بر سر ازدواج می دانند و دست رد بر سینه جوانانی که سربازی نرفته اند، می زنند. بنابراین برای حل این مشکل راه حل هایی را ارائه می نمائیم:
الف) تسهیلات ویژه پیرامون خدمت سربازان متأهل
جوان از تسهیلات ویژه پیرامون خدمت سربازان متأهل بهره مند میشود.
مانند: انتقال خدمت سربازی به شهر محل سکونت، کسری خدمت و افزایش مرخصی برای سرباز متأهل.
ب) سکونت در منزل والدين زن یا مرد
در صورت امکان بعد از ازدواج در هنگام سربازی و بعد از آن در منزل پدر و مادر دختر یا پسر سکونت می کنند.
ج) کمک پدران و مادران
از کمکها و یاری پدران و مادران خویش در ابتدای ازدواج به ویژه هنگام سربازی بهره مند می شوند.
ص: 104
د) نامزدی شرعی و قانونی
نامزدی در دوران سربازی، خیلی شیرین و زیباست. دو نامزد، در طول این دوران، نامه نگاری داشته و برای همدیگر مطالب امیدبخش و دلگرم کننده می نویسند و در هنگام مرخصی های چند روزه، با یکدیگر دیدار و ملاقات می کنند

[خادمه زینب کبری(س)]

.
5) هماهنگی در عدم دخالت اطرافيان و بزرگترها
اشاره
احترام به والدین و اطاعت از آنها، بر فرزندان واجب است و رنجاندن و اذیت و آزار آنها، گناهی بس بزرگ می باشد.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:
«خرسندی خدا در گرو خرسندی پدر و مادر است و خشم خدا در گرو خشم آنان است.» (1)
اما چنانچه اطرافیان و بزرگترها دخالت های نابجایی در راه تشکیل خانواده دختران و پسران کردند راه کارهای زیر را به خاطر بسپارید:
الف) افراد آگاه و دلسوز
اگر صحبت شما جوانان با والدین و بزرگترهای اشکال تراش تأثیر نکرد و یا به علت حجب و حیا خجالت کشیدید و نتوانستید رو در رو با آنها صحبت کنید و ایشان هم بر تحمیل نظرات غیرمنطقی خود پافشاری می کنند، بهتر است که افراد امین و صاحب نظری را که والدین شما آنها را قبول دارند، به
ص: 105

---

1- مستدرک الوسائل، ج 15 ص 176، احکام متأهلين ص 185، به نقل از راهنمای ازدواج.
عنوان مشاور و راهنما قرار دهید که این کار میتواند تأثیر فراوانی در سرنوشت آینده شما داشته باشد.
ب) صحبت مستقیم
اگر جوانان با پدر و مادر یا آشنایان بهانه جو در رابطه با ازدواج خود مواجه شدند و یقین پیدا کردند که نظر بزرگترها غیراصولی می باشد، بهتر است با کمال ادب و احترام نسبت به آنها، نظر شخصی خود را بگویند و مطمئن باشند که اینگونه صحبت های دوستانه با کمال احترام و متانت، تأثیر بسیار خوبی در اصلاح امور دارد.
ص: 106
بخش ششم: معيارهای انتخاب همسر نمونه
اشاره
ص: 107
آیا راز خوشبختی در زندگی مشترک معیارهای انتخاب همسر است؟!!
برای رسیدن به خوشبختی چه معیارها و ملاکهایی را در انتخاب و همسر رعایت کنیم؟
همسر ما چه ویژگی هایی داشته باشد؟
زن و مرد از چه رضیلت هایی مبرا باشند تا سعادتمند شوند؟!!
در این بخش سعی کرده ایم به سؤالات بالا پاسخ دهیم، به همین منظور ابتدا صفات ایجابی همسر و سپس صفات سلبی آنان را بیان کرده ایم.
صفات ایجابی، صفاتی است که برای الگوپذیری از یک همسر شایسته باید آن فضيلت ها را در خویش ایجاد نمائيم و صفات سلبی، رضیلت هایی است که همسر باید از آنها پاک و مبرا بوده، و آن ناپاکیها را از خویش بزداید.
ص: 108
امیدواریم دختران و پسران جوان با کسب صفات ایجابی و دوری از صفات سلبی در صحنه زندگی به بهروزی برسند.
اصل معیارها معنوک انتخاب همسر (کلید سعادت)
اشاره
در اینجا ابتدا دوازده صفت ایجابی و سپس هجده صفت سلبی را می خوانید لازم به ذکر است که صفات ایجابی به دلیل اهمیت فراوان به صورت مشروح بیان گردیده است
الف) صفات ايجابي
اشاره
با آشنایی با صفات ایجابی و معنوی جوانان و بکارگیری آن امید است صفات مذکور با سازندگی جزء ذات همگی دختران پسران جوان قرار گیرد:
1.آراستگی و زیبایی
یک همسر نمونه از زیبایی های باطن و ظاهر بهره مند است، آراستگی، آرایش و زیبایی ظاهری یکی از ویژگیهای همسر الگو است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:
خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست می دارد. خویهای والا را دوست دارد و خصلت های پست را ناخوش میدارد.» (1)
ص: 109

---

1- محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج 2، نشر: دار الحديث، چاپ پنجم ص 773.
افلاطون می گوید:
«زیبایی، امضایی است که خداوند بر صورت اشخاص، می گذارد.» (1)
2. ایمان
«امام حسن علیه السلام به مردی که با ایشان درباره ازدواج دختر خود مشورت کرد، فرمود: او را به مردم باتقوا شوهر ده؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی کند.»
همسر انسان باید متدین به دین اسلام و مکتب عزیز تشیع باشد، زیرا آن سبب موفقیت و نیک بختی زوجین می شود، و دین محوری آنان نیروی محرکه ای در جهت حرکت به سوی شادکامی است.
زُنُون می گوید:
«با تقوی و خوبی می توان سعادت را خرید.»(2)
اوامر و نواحی قرآن و احادیث معصومین، زن و شوهر متدین را در محدوده ایمان برای همدیگر حفظ می کند. پیشوایان دین نیز زن با ایمان را به داماد دیندار پیشنهاد کرده اند، چنان که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
«زن به خاطر چهار چیز با مرد ازدواج می کند: ثروتش، زیبایی اش، دینداری اش و اصل و نسب و خانواده اش و تو با زنان متدین ازدواج کن.»(3)
ص: 110

---

1- نیکنام، محمد کاظم، کوتاه سخن، نشر: مؤلف، چاپ چهارم ص 128.
2- ذوالفقاری، غلامحسین، رهنمون ص 35.
3- محمد ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ح 7836.
«آنتونی رابینز» می گوید:
«ایمان دری است به سوی بهروزی.» (1)
به بیان دیگر:
«ایمان، طریق زیستن میباشد.»(2)
لازم به ذکر است که ایمان بدون عمل ارزشی ندارد و منظور ما ایمان با عمل است.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
«ایمان بی عمل و عمل بی ایمان پذیرفته نیست.»(3)
بنابراین؛
«ایمان به عمل است به ادعا نیست.»(4)
3. تربیت و اصالت خانوادگی
فیض کاشانی می فرماید: شایسته است زن از خانوادهای اصیل و خیرخواه و مشهور به شایستگی انتخاب شود، چرا که فرزندان این گونه خانواده ها زحمت زیادی برای تربیت و مراقبت از فرزندان خود متحمل می شوند. و در آینده اینگونه دختران در امر تربیت و مراقبت فرزندان خود حساسیت ها و دقت های لازم را خواهند داشت.
ص: 111

---

1- سمیعی، رضا، جام اندیشه ص 83.
2- همان.
3- همان.
4- همان.
به همین دلیل در فرهنگ دین از ازدواج با زنانی که ظاهری زیبا دارند ولی در خانواده های غیراصیل و بی تربیت بزرگ شده اند پرهیز داده شده است.(1)
همسر خویش را با بینش و آگاهی کافی و تحقیقات کامل انتخاب کنید. هنگامی که او را فهیم، خردمند و سازگار یافتید، با او پیمان ازدواج ببندید.(2)
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:
«از سبزه در زباله دان بپرهیزید. گفتند: سبزه در زباله دان چیست؟
حضرت فرمود:
«زن زیبا در خانواده بد.»(3)
حضرت على علیه السلام می فرماید:
«چه زشت است که انسان، ظاهری زیبا و باطنی نازیبا داشته باشد.»
4.تعقل و تفكر
خداوند، عقل را سلطان بدن قرار داده است، و هر کس از عقل خود کمک بگیرد، پیروز می شود.(4)
علاوه بر بلوغ طبیعی، وجود قوه تعقل، شرط مسئولیت اخلاقی است. بنابراین، افرادی که از سلامت عقلانی برخوردار نیستند و دچار کاستی هایی در قوه عاقله اند، مسئولیت اخلاقی ندارند.(5)
ص: 112

---

1- نیلی پور، مهدی، مدیریت خانواده، ج 1 ص 67 و 68
2- همین مؤلف، راههای رسیدن به موفقیت و خوشبختی، نشر: اقیانوس معرفت، چاپ اول ص 145
3- احسانی کناری، قاسم، چراغ راه زندگی ص 436.
4- شکرانی، علویه، زن موجود ناشناخته، نشر: مؤلف، چاپ اول ص 45.
5- دیلمی، احمد، آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، نشر: دفتر نشر معارف، چاپ: چهل و هشتم ص 47.
یکی دیگر از ویژگی های همسر نمونه خردمندی و اندیشه گرایی است. چنین همسری با مسائل گوناگون زندگی خردمندانه برخورد می کند. او درباره مسائلی که احتیاج به تعقل و تفکر دارد به راحتی نمی گذرد، بلکه با نیروی سنجش مسائل گوناگون را سنجیده و با اندیشه نتیجه می گیرد بدین جهت سرنوشت زندگی مشترک را خردمندانه رقم می زند.
آری! «سرنوشت خود را با افکار تعیین کنید.»(1) چرا که؛ «کسی که از خرد، بهره داشته باشد، هر جا برود، فرشته سعادت و خوشبختی بر سرش بال می گستراند.»(2)
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
(الفكر رشدٌ)
«فکر یعنی تعالی و صعود و رشد و ثبوت.»(3)
بنابراین؛ به مجرد این که افکار آمیخته با عشق و آرامش و اعتدال و اعتماد به دیگران را به ذهن راه میدهید اهرم اقتدار و قدرت در اختیارتان قرار می گیرد.(4)
باید همسر خردمند و دانا اختیار کنیم. زیرا همسر خردمند و دانا بر روی ما تأثیر مستقیم گذاشته و همین که مشاهده می کنیم کارهای او براساس خرد است، ما نیز از او پیروی می کنیم.
ص: 113

---

1- ذوالفقاری، غلامحسین، رهنمون ص 205.
2- کتابچی، محسن، کشکول جاویدان، نشر: الف، چاپ اول ص 152.
3- کاظمی، محسن، روش های موفقیت و خلاقیت، نشر: میم، چاپ: دوم ص 75.
4- وین دایر، 10 راز موفقیت و آرامش درونی، نشر: هامون، چاپ ششم ص 132.
از آن روی؛ با اشخاصی که اهل تفکر هستند همنشین شوید، و از میان آنها دوست انتخاب کنید، زیرا آنها حکیمانه سخن می گویند و قبل از دهان گشودن، در مورد آن فکر می کنند و این می تواند در سرنوشت شما تعیین کننده باشد.(1)
و امام حسین علیه السلام نیز می فرماید:
«از نشانه های شایستگی، همنشینی با خردمندان است.»(2)
5. حسن خلق
یکی از ویژگی های همسر ایده آل و الگو و نمونه دوری از رضیلت های اخلاقی و دارا بودن خصلتهای اخلاقی است.
همسر خوش اخلاق در هر شرایطی عصبانی نشده و همیشه خوش برخورد است. وی آداب معاشرت را به خوبی رعایت می کند. و اکثر اوقات تبسمی دلنشین بر لب داشته و خوش مشرب است، و شوهر خویش را از صمیم قلب دوست می دارد.
حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرماید:
«نیک خویی، نیک بختی انسان است و بدخویی، بدبختی او است.»(3)
ص: 114

---

1- همین مؤلف، راههای رسیدن به موفقیت و خوشبختی ص 54
2- احمدیان، ابراهیم، چهل حدیث از امام حسین علیه السلام نشر: پردیسان، چاپ اول ص 44.
3- شریعتی، محمد امین، نهج الفصاحه ص 41، حدیث 222.
امام علی علیه السلام به فرزندش امام حسن علیه السلام فرمود:
گرامی ترین ارزش خانوادگی، اخلاق نیکوست. (1)چرا که آن موجب تداوم دوستی و پیوند همیشگی آنها است.(2) بدین جهت؛ اخلاق خوب مانند آب جاری است که موجب حاصل خیزی کشتزارها می شود.(3)
6. دانش و آگاهی
هر اندازه آگاهی عروس و داماد از پیمان زناشویی بیشتر باشد، ازدواج مناسب تری قلمداد می گردد زیرا آشنایی با مقوله ازدواج یکی از راههای رسیدن به موفقیت و خوشبختی می باشد.
چه بسا اگر دختر یا پسر حتی یک کتاب یا کلام و جمله ای از راههای سعادت و شادکامی را مطالعه کرده و آن را در زندگی فرا راه خویش قرار داده، باعث حرکت خانواده به سوی ترقی، تکامل و نیک بختی شده است.
حضرت على علیه السلام می فرماید:
(إعمَلُوا بِالعِلم تَسعَدُوا) (4)
«بر پایه علم، عمل کنید تا سعادتمند شوید.»
ص: 115

---

1- دشتی، محمد، نهج البلاغه، نشر: مشهور، چاپ: شانزدهم، حکمت 38 ص 450.
2- همین مؤلف، راه رسیدن به موفقیت و خوشبختی ص 153.
3- ذوالفقاری، غلامحسین، رهنمون ص 34.
4- امینیان، مختار، مبانی اخلاق اسلامی، نشر: بوستان قم، چاپ دوم ص 144.
بنابراین ما به وسیله علم به اهداف بزرگی خواهیم رسید و سعادت دنیا و آخرت را از آن خویش خواهیم نمود. زیرا تعلیم و تعلم عبادت است و علاوه بر تأمین سعادت و خوشبختی دنیا، فضایل معنوی بی شماری را نیز در پی دارد.
توانا بود هر که دانا بود
زدانش دل پیر برنا بود
دانش، به انسان دانایی و توانایی میدهد و دل پژمرده را جوان می کند و به این وسیله می توان بر مشکلات، مسلط و شکست ها را به پیروزی مبدل نمود. (1)درباره نمود و اصل ازدواج نیز وضعیت به همین منوال است. و می توان با دانش ازدواج بر مشکلات آن فائق آمد.
7. سلامتی تن و روان
در هنگام انتخاب همسر باید از سلامت روحی و جسمی او آگاه باشیم. عروس و داماد اگر از سلامت تن و روان برخوردار نباشند در سختی ها و نابسامانی های زندگی موجبات ناراحتی و سلب آسایش همسر خویش را فراهم می کنند و سلامت آنان ضامن سعادت خانواده است.
آری!! برای روابط سالم در خانواده؛ «جمع مال، تحصیل کامیابی، کسب دانش، شهوت، هیچ کدام با تندرستی برابری نمی کند برای حفظ تندرستی باید از هر چیز گذشت.»(2)
ص: 116

---

1- همین مؤلف، راههای رسیدن به موفقیت و خوشبختی ص 24 و 25.
2- احسانی کناری، قاسم، چراغ راه زندگی ص 436.
حضرت علی علیه السلام فرمایند:
«دو نعمت است که قدرش مجهول است، صحت و امنیت.» (1)
ذکر این نکته ضروری است که تا وقتی که سلامت داریم، قدر آن را نمی دانیم. شاید تاکنون به این موضوع فکر نکرده باشیم که اهمیت سلامت تن و روان چقدر است؟! اگر مبتلا به نوعی بیماری بودیم، چقدر طاقت فرسا بود؟ آیا می توانستیم به این راحتی به اهدافمان برسیم؟!!
سعدی می گوید: «قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید» فکر کنید اگر به یک بیماری فکری مبتلا بودید و چند روز پشت سر هم افکار نامناسب داشتید، چه حالت های سخت روحی به شما عارض میشد؟!! و آیا باز هم قادر بودید راههای رسیدن به موفمقیت و خوشبختی را ادامه دهید؟! (2)
8. سیّد بودن
یکی از ملاک های انتخاب همسر این است که حتی الامکان داماد و عروس سید باشند، زیرا چنین همسرانی از خاندان هاشمی بوده و از ذریه حضرت زهرا علیهاالسلام هستند.
بدین جهت آنان امتیازاتی هستند، چه امتیازی بالاتر از اینکه آباء و اجداد چنین خاندانی از بزرگان، شجاعان که مظهر صفات اخلاقی بوده و وصلت دختر یا پسر با نسل بزرگان دین، ائمه اطهار، معصومین و راهبران مکتب
ص: 117

---

1- نیکنام، محمد کاظم، کوتاه سخن ص 134.
2- همین مؤلف، راههای رسیدن به موفقیت و خوشبختی ص 99و 100.
تشیع باشد. در صورتی که عروس و داماد از سادات باشند، پیمان زناشویی آنان با معنویت و ایمانی می باشد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
«بهترین زنان شما، زنان قبیلہ قریش اند.» (1)
ذکر این نکته ضروری است که در کنار این نقاط مثبت باید ویژگی های خاص سادات شناخته شده و با آن سازگاری گردد تا در روابط خانوادگی دچار مشکل و بحران نشویم. (2)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
«کسی که فرزندان مرا گرامی بدارد مرا گرامی داشته، و کسی که به آنها توهین نماید در واقع به من توهین نموده است.»(3)
«از جمله طوایفی که زیادتی تعظیم و اکرام ایشان لازم، و احترام به ایشان واجب است، سلسله جلیله سادات علویه است، که مودت و محبت ایشان، اجر رسالت و مزد نبوت است. و از حضرت رسالت پناهی مروی است که «شفاعت من ثابت است از برای هر که ذريه مرا به دست، یا زبان، یا با مال خود اعانت کند.» و فرمود: «چهار نفر را من در روز قیامت شفاعت خواهم نمود، اگر چه به قدر گناه تمام اهل دنیا را آورده باشند: یکی آنکه ذريه مرا اکرام کند. دوم: آنکه حاجت ایشان را برآورد. سوم: آنکه سعی نماید از برای ایشان در وقتی که مضطر
ص: 118

---

1- الكافی، 326 / 5 ، نیلی پور، مهدی، مدیریت خانواده، ج 1 ص 67
2- همان منبع با تصرف.
3- علامه مستبط، احمد، القطره، ج 2، مترجم: محمدحسین رحیمیان، نشر: حادق، چاپ: پنجم ص 164.
باشند. چهارم: آنکه به دل و زبان، با ایشان دوستی و محبت کند.» و فرمود: کرام کنید خوبان ذريه مرا از برای خدا و بدان ایشان را از برای من.» (1)
و احادیث در فضیلت سادات و اجر اکرام و تعظیم ایشان بی نهایت است. و آنچه مذکور شد از برای اهل ایمان کافی است.
9. شجاعت و شهامت
«انسان بزدل با قدرت متکی بر «تعداد» مسرور می شود، و انسان شجاع تنها با قدرت متکی به «خود راستین و شکوهمندش» برانگیخته می گردد.»(2)
یکی از معیارهای انتخاب همسر، شهامت است. زیرا همسر ترسو در شرایط سخت زندگی نمی تواند عرض اندام کند و به اصطلاح عوام، قافیه را میبازد. بنابراین زن و شوهر در چنین شرایطی فدایی ناملایمات زندگی می شوند و یا در بعضی از زمینه ها نمی توانند موفق شوند.
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
(اَلشُّجاعَهُ زَينُ)
«شجاعت و دلیری زینت و زیبایی است.»(3)(4)
ص: 119

---

1- نراقی، ملااحمد، معراج السعادة، نشر: قائم آل محمد، چاپ ششم ص 378 و 379
2- وین دایر، اندیشه های ماندگار، مترجم: محمدرضا آل یاسین، نشر: هامون، چاپ ششم ص 45.
3- غررالحکم، 34
4- نیلی پور، مهدی، بهشت اخلاق، ج 1 ص 213.
بی گمان؛ «در هر نقطه عطفی از زندگی، آلام و ناراحتی وجود دارد. هرگونه اصلاح و تحول با رنج و زحمت توأم است، ولی در پرتو شهامت و شجاعت می توان بر تمام این مشکلات پیروز آمد.»(1) به بیان دیگر؛ در زندگی مشترک مانند هر جای دیگر راه فائق آمدن بر مشکلات شهامت است. چرا که؛ مردان (و زنان) با شهامت هر گونه مصائب را با چهره باز تحمل می نمایند. دیده شده است بسیاری از افراد که از وضع کسب و کار خود ناراضی هستند، ولی در اثر نبودن شهامت، سختیهای تحول و اصلاح آنان را از هرگونه تغییر روش باز می دارد و عمری را با کمال دلتنگی می گذرانند،(2) دنیا مکانی خشن است و قوانین طبیعت و قوانینی محکم و جدی هستند. بره ضعیف، خوراک روباه می شود سرنوشت آدمهای ضعیف هم جز این نیست! اگر ضعیف (و ترسو) باشید رو به صفتان شما را به عنوان یک هدف آسان شناسایی و شکار می کنند. (3)
بنابراین منفورترین چیزی که انسان نمی تواند از آن بگریزد ترس است. و گاه اتفاق می افتد که فردی بر اثر ترس سیستم های عصبی اش از کار افتاده و یا بر اثر آن دچار سکته و یا شوک می شود.(4)
ص: 120

---

1- آیت الله سبحانی، جعفر، رمز پیروزی مردان بزرگ، نشر: نسل جوان، چاپ: بیست و دوم ص 115.
2- همان ص 121 و 122.
3- اندر میتوس، آخرین راز شاد زیستن، مترجم، وحید افضلی راد، نشر: نیریز، چاپ: بیستم ص 143.
4- کاظمی، حکمت اله، نظری گذرا بر افکار اندیشمندان جهان، نشر: هنر پارینه، چاپ: اول ص 63
10. حیای جوان
بدون شک یکی از نشانه های عروس نمونه عفیف بودن اوست. او موجبات سعادت خانواده را فراهم می کند. و شوهر با آرامش خاطر به کارهای محوله می پردازد. و پس از چندی آنها از آرامش و آسایش وصف ناپذیری بهره مند شده و هرگز عذاب وجدان ندارند.
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
«(زنان) هر چه بیشتر حجاب داشته باشند، محفوظ ترند.» (1)
لازم به یادآوری است که مرد نیز باید عفیف باشد، بنابراین دختر و پسر در چنین زندگی مشترکی سعادتمندند.
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
«نشانه غیرت مرد عفت اوست.»(2)(3)
بدون تردید مرد با غیرت خویش پاکدامنی پیشه می کند. او نه تنها دامن خود را به گناه آلوده نمی کند بلکه با حيا همسر خویش را نیز از نامحرمان حفظ نموده، و از سویی؛ آنان دوشادوش هم در زندگی زناشویی خویش در همه زمینه ها فرهنگ اخلاقی، تفاهم و توافق را سرلوحه قرار میدهند.
ص: 121

---

1- محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج 2، نشر: دار الحدیث، چاپ پنجم ص 995.
2- غررالحکم، 5104.
3- نیلی پور، مهدی، بهشت اخلاق، ج 1 ص 257.
11. محبت و عشق ورزی
محبت و عشق ورزی نیز یکی از معیارها و نمودهای همسر نمونه است. در این مقوله، زن و شوهر در سراسر زندگی به همدیگر محبت کرده و عشق میورزند، و در توفانهای سخت زندگی نه تنها لحظه ای کدورت و دلسردی در آنها رخنه نمی کند، بلکه همدیگر را از صمیم قلب دوست دارند.
ایجاد چنین کانون گرم خانوادگی، یکی از راههای بهروزی قلمداد می گردد. به دلیل آنکه؛ «دلی که پر از محبت باشد برای هر چیزی جا دارد، و اگر خالی از محبت باشد برای هیچ چیز جا ندارد.»(1)
بنابراین هر جا قدم می گذارید بذر عشق بپاشید، قبل از همه در خانه هایتان به فرزندان خود، به همسر و شوهر خود عشق بورزید. به همسایه تان عشق بورزید... مگذارید کسی به سوی شما بیاید، مگر آن که هنگامی که ترکتان می کند خوش تر و امیدوارتر باشد. حضور مجسم و زنده محبت خدایی باشید،محبت را در چهره، در چشم ها، در لبخند و در سلام گرم خود به دیگران پیشکش کنید. (2)
به تعبیر دیگر؛ «کسانی که هرگز از وحدت صمیمانه و عمیق رفاقت پرشور یک عشق طرفینی بویی نبرده اند، در حقیقت شیرینی جنبه های زندگی را نچشیده اند و بی آنکه خود بدانند محرومیت از آن، عواطف آنان را به سوی قساوت، حسادت و زورگویی سوق می دهد.»(3)
ص: 122

---

1- نهج الفصاحه، نشر: خاتم الانبیا، چاپ اول ص 506.
2- همان ص 126. (سخن مادر ترزا)
3- شهید مطهری، مرتضی، اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، نشر: صدرا، چاپ اول ص 80
12. هم تایی زن و شوهر
اسلام همتایی زن و شوهر را به دو بخش تقسیم می کند:
اول: همتایی که باید در زن و شوهر رعایت شود. (واجب)
دوم: همتایی که بهتر است در آنها رعایت گردد. (مستحب)
اما واجب آن به دو قسم تقسیم می شود: .
اول: از جهت جسمی مثلا اگر مرد استعداد عمل زناشویی را دارد ولی زن به جهت مانع و یا مرضی که در بدن او هست نمی تواند خواسته مرد را عمل کند، باید قبل از عقد به مرد بگوید و گرنه این ازدواج صحیح نخواهد بود.
دوم از نظر روحی: اگر مرد یا زن کافر بوده ولی دیگری مسلمان است چون آنها از نظر روحی با هم (همسر) نیستند و «کفویت» ندارند نمی توانند ازدواج کنند.
و اما مستحب آن نیز به دو گونه تقسیم می شود:
اول از جهت جسمی، دوم از نظر روحی
مثلا اگر مرد زیباست و زن زشت صورت و غير وجیه و برخلاف آن مثلا یکی از آنها کور یا کر و لال و دیگری سالم، اگر آنها با یکدیگر ازدواج کنند نمی توانند هماهنگی کاملی را در زندگی رعایت کنند.
دوم از نظر روحی: اگر یکی از آنها از خانواده شریف و دیگری از خانواده پست باشد. باز چون طرز فکرشان با هم تطبيق نمی کند. و محیط تربیتشان با هم فرق می کند، پسندیده نیست که آنها با هم ازدواج کنند و یا اگر یکی تحصیل کرده (بخصوص زن) ولی دیگری جاهل و کاملا نادان باشد اگر با
ص: 123
هم ازدواج کنند (کفویت) را رعایت نکرده اند و نمی توانند راحت زندگی کنند و یا اگر یکی از نظر اخلاقیات کاملا تزکیه شده ولی دیگری فاق باشد، چون «کفویت» را رعایت نکرده اند، درست نیست که این ازدواج را انجام دهند.
از آن روی در دستورات اسلامی میبنیم که در خصوص بعضی از معصیت کاران این کراهت تصریح شده که از جمله زن دادن به تارک الصلاه (بی نماز) است.
«بنابراین در ازدواج دائم که نود درصد آن به خاطر تشکیل خانواده است، حتما باید «کفویت» و «همسری» رعایت شود تا زندگی زناشویی داوم پیدا کند و با سرعت از هم نپاشد.»
موارد همتایی و تناسب دختر و پسر عبارتند از :
1.همتایی دینی و ایمانی: یعنی عروس و داماد از نظر دینی هم سطح باشند.
2. همتایی و هماهنگی فرهنگی و فکری: یعنی سطح فکری آنها برابر و یا تقریبا برابر باشد و از لحاظ فرهنگی هماهنگ باشند.
3. همتایی اخلاقی
4. تناسب در تحصیلات علمی
5. همتایی جسمی و جنسی
6. تناسب در زیبایی
7. تناسب سنی
ص: 124
8 .تناسب مالی
9.تناسب خانوادگی
10. تناسب سیاسی
11، تناسب اجتماعی
12. هماهنگی روحی و روانی
13. همتایی و تناسب در آینده
ب) صفات سلبی زنان (جهنم سوزان زندگی)
دختر و پسر در هنگام ازدواج باید توجه کنند که همسر آنها از بعضی رذیلت ها پاک و مبرا باشد و از صفات نابجا و زشت فاصله داشته و گرد آنها نگردد. و حتی یکی از هجده صفت سلبی مذکور را نداشته باشد.
فیض کاشانی در کتاب محجه البيضاء به توضیح تعدادی از صفات سلبی زنان پرداخته و از ازدواج با هجده طبقه آنان را برحذر داشته است، با هم می خوانیم:
1.أنانه: زنانی که دردمند و نالان و شکایت گر از حالت جسمانی خود هستند و غالب یا مریض هستند و یا خود را به بیماری می زنند.
2. منانه: زنی که بر شوهر خود منت می گذارد و دائما می گوید فلان کار را برای تو انجام دادم.
3. حانه: زنی که متمایل به مردی دیگر است.
ص: 125
4. خداقه: زنان بهانه جو و چشم چران و هوس گر که مدام چشمانش به این طرف و آن طرف است و شوهر را به زحمت وا می دارد تا برای او چیزهایی را تهیه کند.
5. براقه: زنانی که دائما در پی آرایش و برق انداختن خود هستند یا زنانی که تنها خور هستند، هر غذایی را برای خود انتخاب کرده و تنها می خورند.
6. شداقه: زنانی که زیاد حرف می زنند.
7. المختلعه: زنی که مرتب دم از جدایی میزند.
8. مباریه: کسی که دائما به این و آن مباهات و فخرفروشی دارد.
9. المفاخرہ: کسی که به دارایی های دنیایی فخر می کند.
10. عاهره الفاسقه: کسی که قبلا دارای دوست پسر بوده است.
11. ناشزه: زنی که بر شوهر خود بزرگی می فروشد و در رفتار و گفتار بر شوهر برتری جویی نشان میدهد.
12. صخابه: زن بدسخن و بدگفتار
13. ولاجه: زنی که دائما می خواهد از خانه خارج شود و رفت و آمد زیاد دارد.
14. همازه: زنی که عیب جوست و بهانه تراشی می کند و زنی که زیاد را كم تلقی می کند و به کم قانع نیست.
15. الذليله في الها العزيزه مع بعلها: زنی که با خانواده خود فروتن و در برابر شوهر خود سرکش است.
16. العقيم العقود: زن نازایی که کینه ورزی می کند.
ص: 126
17. المتبرجه اذاغاب عنها بعلها، الحصان معه اذا حضر: زنی که در عدم حضور شوهر خود، برای دیگران خودنمایی می کند ولی برای شوهر خود اصلا خودآرایی ندارد.
18. متمرده: زن متمرد و عصیانگر و غیرمطيع. (1)
لازم به تذکر است که هر کدام از صفات سلبی فوق موجبات جنایت و خیانت را فراهم می سازد بنابراین باید در هنگام ازدواج در این گونه موارد دقت شود و حتی بعد از ازدواج اگر زنی صفت سلبی او باعث خیانت و جنایت می گردد او را طلاق داده و از هم جدا گردند.
روایت
ازدواج با پنج گروه از زنان ناپسند است
زید بن ثابت گفت: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله من فرمود: ای زید آیا ازدواج کرده ای؟ گفتم: نه
فرمود: ازدواج کن و بر عفت خود بیفزای، ولی با پنج طایفه ازدواج مکن. زید گفت: آنها چه کسانی هستند ای رسول خدا؟
پیامبر فرمود: با «شهره» و «لهبره» و «نهبره» و «هبدره» و «لفوت» ازدواج مکن.
ص: 127

---

1- نیلی پور، مهدی، مدیریت خانواده (ج 1) ص 71و73.
زید گفت: ای رسول خدا هیچ یکی از این ها را که فرمودی نفهمیدم و آشنایی با آنها ندارم.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: مگر شما عرب نیستید: «شهره» زن زاغ چشم بی حیاست و «لهبره» زن بلند قد لاغر است و «نهبره» زن کوتاه قد زشت است و «هبدره» پیرزن حیله گر است و «لفوت» زنی است که از کس دیگری بچه دارد. (1)
لازم به ذکر است که عروس همچون داماد حق انتخاب همسر خویش را دارد او با در نظر گرفتن صفات ایجابی و سلبی می تواند، شوهر دلخواه خویش را انتخاب نماید.
اکنون با هم صفات سلبی مردان را می خوانیم:
پ) صفات سلبی مردان (چاه ضلالت و نادانی)
مردانی که صفات زیر را دارند قابل زندگی و تفاهم و توافق اخلاقی نیستند:
1.مردی که نمی تواند متعلق به شما باشد.
2. مرد بی احساس
3. معتاد
4. مردی که دارای همسر میباشد و می خواهد شما را بازیچه خود قرار دهد.
5. مرد خسیس و ترسو
ص: 128

---

1- شیخ صدوق، الخصال (جلد اول)، ترجمه: يعقوب جعفری، نشر: اندیشه هادی، چاپ: اول ص 460 و 461.
6. مرد بی هنر، بی تخصص و تنبل
7. مردی که انگیزه ازدواجش بیشتر جسمانی و مادی است.
8. مرد بی تقوی و غیر متدین
9. مرد بدبین
10. مردی که امراض روحی و علاج ناپذیر دارد.
11. مرد بداخلاق (عدم برخورد نیکو)
12. مردی که دارای رضیلت های نفسانی گوناگون است.
ج) صفات عروس بد
با هم بعضی از صفات عروسی که توافق و تفاهم اخلاقی ندارد را می خوانیم:
1.ژولیده و در هم و برهم
2. ذلیل و دارای عقده حقارت
3. متکبر و سرکش
4. عقیم و بی بار
5. کینه توز و خشن
6. متظاهر و خودنما
7. پرتوقع
8. بی تفاوت در برابر انجام تکالیف
9. در برابر شوهر نفوذناپذیر
10. عدم تمکین شوهر
ص: 129